Wykaz potrzebnych dokumentów:
– świadectwo (metryka) chrztu,
– zaświadczenie o uczestnictwie w katechizacji lub ostatnie świadectwo katechizacji,
– uczestnictwo w katechezach przygotowawczych,
– egzamin z zakresu wiedzy religijnej.
Bierzmowanie, nazywane sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej jest to sakrament, w którym Duch Święty udziela się człowiekowi ochrzczonemu jako Dar.
Sakrament bierzmowania należy, obok chrztu i Eucharystii, do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego. Stanowi dopełnienie, udoskonalenie łaski chrztu.
Przez sakrament bierzmowania (ochrzczeni) jeszcze ściślej wiążą się z Kościołem, otrzymują szczególną moc Ducha Świętego i w ten sposób jeszcze mocniej zobowiązani są, jako prawdziwi świadkowie Chrystusa, do szerzenia wiary słowem i uczynkiem oraz do bronienia jej. ( Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 11)
Sakrament bierzmowania jest praktykowany zarówno w Kościele zachodnim, jak i wschodnim. Różnica zachodzi jednak w nazewnictwie: na Wschodzie określa się go chryzmacją, namaszczeniem krzyżmem lub myronem. Z kolei zachodnia nazwa bierzmowanie pochodzi od łacińskiego rzeczownika confirmatio, czyli umocnienie, gdyż sakrament ten jest niczym innym jak umocnieniem łaski chrzcielnej.
Historia sakramentu bierzmowania
Już w Starym Testamencie, a dokładniej w przepowiedniach prorockich, jest mowa o Duchu Pana, który spocznie na oczekiwanym przez naród wybrany Mesjaszu: I wyrośnie różdżka z pnia Jessego, wypuści się odrośl z jego korzeni. I spocznie na niej Duch Pański, duch mądrości i rozumu, duch rady i męstwa, duch wiedzy i bojaźni Pańskiej. (Iz 11,2)
Przepowiednia Izajasza spełniała się w czasie chrztu Jezusa w Jordanie, kiedy doszło do otwarcia niebios i zstąpienia Ducha Świętego na Chrystusa (Mt 3,16-17). Był to znak, że to właśnie Jezus jest Synem Bożym; że jest Tym, który miał przyjść.
Chrystus w czasie swojej ziemskiej posługi wielokrotnie obiecywał udzielenie Ducha całemu ludowi (Łk 12, 12; J 3, 5-8; 7, 37-39; 16, 7-15; Dz 1, 8). Do spełnienia obietnicy doszło w dniu Pięćdziesiątnicy. Wówczas Duch Święty został wylany na wszystkich uczniów przebywających w wieczerniku. Od czasu Zesłania Apostołowie przez wkładanie rąk udzielali neofitom daru Ducha Świętego, zgodnie z wolą Chrystusa. Od początku jednak sakrament bierzmowania był traktowany jako uzupełnienie łaski chrztu, o czym świadczy przybycie Apostołów, Piotra i Jana, do Samarii:
Kiedy Apostołowie w Jerozolimie dowiedzieli się, że Samaria przyjęła słowo Boże, wysłali do niej Piotra i Jana, którzy przyszli i modlili się za nich, aby mogli otrzymać Ducha Świętego. Bo na żadnego z nich jeszcze nie zstąpił. Byli jedynie ochrzczeni w imię Pana Jezusa. Wtedy więc wkładali [Apostołowie] na nich ręce, a oni otrzymywali Ducha Świętego. (Dz 8,14-17).
W czasach apostolskich nie było jeszcze aktu namaszczenia, niemniej Kościół uznaje już samo wkładanie rąk za początek sakramentu bierzmowania. Gest namaszczenia wonną oliwą (krzyżmem) dodano jednak stosunkowo wcześnie. Namaszczenie miało bowiem lepiej wyrazić dar Ducha Świętego. Zresztą samo określenie „chrześcijanin” oznacza „namaszczony”, gdyż bierze swój początek od imienia Chrystusa (gr. Christos – namaszczony).
W pierwszych wiekach bierzmowanie stanowiło zazwyczaj jeden obrzęd z chrztem, tworząc „podwójny sakrament”. Na Zachodzie podjęto decyzję rozdzielenia w czasie obu sakramentów ze względów praktycznych – wzrosła liczba chrztów i biskup nie mógł być obecny przy każdym obrzędzie, a Kościół zachodni chciał zarezerwować udzielanie daru Ducha Świętego właśnie dla biskupa. Z kolei na Wschodzie nadal oba sakramenty są udzielanie w trakcie tego samego obrzędu, a namaszczenia krzyżmem może dokonywać prezbiter.
W konsekwencji w Kościele rzymskim dochodzi do dwóch namaszczeń krzyżmem – zarówno w ramach sakramentu chrztu, jak i sakramentu bierzmowania. Jeśli chrzest jest udzielany dorosłemu, to dokonuje się tylko jednego namaszczenia neofity, należącego do istoty bierzmowania i będącego symbolem daru Ducha Świętego. Wówczas konwertyta przyjmuje dwa sakramenty w jednym obrzędzie, tak jak ma to miejsce w Kościele wschodnim.
Warunki bierzmowania
Podstawowym warunkiem przyjęcia sakramentu bierzmowania jest bycie chrześcijaninem, czyli osobą, która została wcześniej ochrzczona.
Równocześnie bierzmowanie nazywane jest „sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej”, gdyż powinno zostać udzielone osobie dojrzałej (pod względem wiary, a nie wieku). Św. Tomasz pisał, że nawet w dzieciństwie człowiek może osiągnąć doskonałość wieku duchowego. Niemniej zwyczaj łaciński podaje pewien „wiek rozeznania” (czy też „wiek używania rozumu”) jako odpowiedni czas udzielenia sakramentu bierzmowania, zaznaczając przy tym, że w niebezpieczeństwie śmierci należy bierzmować także dzieci.
Przyjęcie bierzmowania powinno być poprzedzone przygotowaniem (katechezą), aby lepiej uświadomić kandydatom istotę tego sakramentu. Odpowiedzialność za przygotowanie spoczywa na wspólnocie parafialnej.
Obrzędy bierzmowania
Celebracja sakramentu bierzmowania poprzedzona jest poświęceniem krzyżma świętego. Dokonuje go dla swej diecezji biskup w Wielki Czwartek podczas Mszy krzyżma świętego.
Ponadto wymagane jest, aby kandydat do bierzmowania znajdował się w czasie obrzędu w stanie łaski, zatem powinien przystąpić wcześniej do sakramentu pokuty.
W Kościele rzymskim szafarzem sakramentu bierzmowania jest biskup. Obecność biskupa przy namaszczeniu nie jest wymagana tylko w sytuacji, gdy chrześcijanin znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci. Wówczas sakramentu może mu udzielić każdy kapłan. Liturgia sakramentu bierzmowania rozpoczyna się od odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych i wyznania wiary przez osoby przystępujące do sakramentu. Ta kolejność ma na celu podkreślenie, że bierzmowanie stanowi kontynuację chrztu – wzmacnia łaskę chrzcielną. Następnie biskup wyciąga ręce nad bierzmowanych i odmówia modlitwy z prośbą o wylanie na nich Ducha. Po modlitwie dochodzi do istoty sakramentu, czyli namaszczenia krzyżmem na czole kandydata wraz z nałożeniem ręki. Biskup wypowiada wtedy słowa: „Przyjmij znamię daru Ducha Świętego”. W Kościołach rytu bizantyjskiego bierzmowanego namaszcza się na czole, oczach, nosie, uszach, wargach, piersi, plecach, rękach i stopach, a prezbiter wymawia przy tym formułę: „Pieczęć daru Ducha Świętego”. Obrzęd bierzmowania kończy pocałunek pokoju, który oznacza kościelną komunię biskupa z wszystkimi wiernymi.Przy bierzmowaniu kandydatowi towarzyszy tzw. świadek bierzmowania, który ma być dla niego pomocnikiem duchowym, podobnie jak rodzice chrzestni.
Po co jest bierzmowanie?
Skutkiem sakramentu bierzmowania jest specjalne wylanie Ducha Świętego na osobę, która wcześniej należała już do wspólnoty chrześcijańskiej, tj. była ochrzczona. Bierzmowanie niesie ze sobą bowiem udoskonalenie łaski chrzcielnej. Sakrament ten jeszcze mocniej zakorzenia w synostwie Bożym, ściślej jednoczy bierzmowanego z Chrystusem oraz wzmacnia więź wiernego z Kościołem. Namaszczenia krzyżmem wyciska pieczęć Ducha Świętego na człowieku; jest znakiem konsekracji: Tym zaś, który umacnia nas wespół z wami w Chrystusie i który nas namaścił, jest Bóg. On też wycisnął na nas pieczęć i zostawił zadatek Ducha w sercach naszych. (2 Kor 1, 21-22)
Pieczęć Ducha Świętego świadczy o całkowitej przynależności do Chrystusa i oddaniu się na Jego służbę. Znamię duchowe, które chrześcijanin zyskuje w sakramencie bierzmowania, ma niezatarty charakter. Dlatego jest to sakrament, który można przyjąć tylko raz w życiu.Przez bierzmowanie dochodzi także do pomnożenia darów Ducha Świętego w człowieku: daru mądrości, rozumu, rady, męstwa, wiedzy (umiejętności), daru bojaźni Pańskiej oraz pobożności. Ponadto chrześcijanin w sakramencie bierzmowania uzyskuje specjalną moc Ducha Świętego do szerzenia i obrony wiary słowem i czynem, o czym pisał św. Tomasz: Bierzmowany otrzymuje moc publicznego wyznawania wiary w Chrystusa, jakby na zasadzie obowiązku (quasi ex officio).